Một số thuật ngữ liên quan đến UPS và ắc quy

Chào các bạn,

Sau đây là một số thuật ngữ được dùng nhiều trong acquy và ups.

Dung lượng của acquy (accu) là lượng điện (điện tích) mà accu đó sau khi đã được nạp đầy sẽ phát ra được trước khi hiệu điện thế giảm xuống đến mức ngừng. Mức ngừng là mức mà không nên để acquy phát điện tiếp, nếu cứ để acquy phát điện ở dưới mức ngừng thì sẽ giảm tuổi thọ, thậm chí có thể làm acquy hỏng ngay. Đó là trường hợp dùng nhiều acquy mắc nối tiếp nhau khi 1 hay nhiều acquy trong dãy đó đã phát hết điện mà những cái khác chưa hết điện và ta tiếp tục dùng thì cái hết điện trước sẽ bị đảo cực và hỏng hoàn toàn. Với acquy acid chì thì mức ngừng là 1,67V cho mỗi ngăn (cell) (10V đối với acquy 12VDC)

Coulomb là đơn vị đo điện tích. Đại lượng điện tích không phụ thuộc vào điện thế của acquy. 1 Coulomb = 1 Ampere * 1 sec: như vậy cũng có thể dùng Ampere * second để chỉ đại lượng điện tích. Tụ điện (Capacitor) cũng có chức năng như acquy. Đơn vị đo điện dung của tụ điện là Farad, lấy từ tên nhà khoa học Michael Faraday. 1 Farad = 1 Coulomb / 1 Volt.

Đơn vị đo điện tích acquy thường dùng trong thực tế là Ah (Ampere * hour).

Thông số điện tích của acquy do nhà sản xuất công bố thường được tính khi phát điện với dòng điện nhỏ trong 20 giờ (20Hr). Ví dụ acquy 100Ah sẽ phát được dòng điện 5A trong 20 giờ. Khi dòng điện phát ra càng lớn thì thời gian phát điện càng ngắn. Các bạn nên xem bảng thông số kỹ thuật chi tiết của sản phẩm do nhà máy công bố trước khi chọn mua hàng. Tại trang www.powerload.vn, các sản phẩm hầu hết được đính kèm file .pdf thông số kỹ thuật trong phần "chi tiết sản phẩm" ngay bên dưới hình ảnh của sản phẩm khi xem chi tiết.

Sau đây là câu chuyện có thật, xin được chia sẽ:

Có một bác nọ mua một UPS dùng điện áp charge là 12VDC và một chiếc acquy 12V-65Ah để dùng cho một chú laptop IBM T61. Sau khi xả tải (dùng điện acquy để cấp nguồn cho con T61 (75w) được hơn 6 giờ. Bác ấy gọi điện cho em thắc mắc: "tại sao pin của laptop bé tí tẹo (nằm gọn trong lòng bàn tay) mà xài được 3 giờ, trong khi cái acquy nặng 23 cân chỉ xài được có 6 giờ là thế nào?".

Điện thế của acquy là DC (một chiều), trong khi điện lưới là AC (xoay chiều). UPS phải dùng inverter để chuyển đổi điện từ 12VDC lên 220VAC rồi mới cấp cho adaptor của máy laptop. Chắc là bác ấy lấy điện tích của acquy đó (65Ah) chia cho dòng điện cấp cho máy tính T61 (khoảng 3.4A) = 19 giờ.